Kościół w Lachowicach

Lachowice należały:

• od 997r.-1533r. do parafii Mucharz
• od 1533r.-1613r. do parafii Zembrzyc
• od 1613r.-1626r. do parafii Krzeszowa
• od 1626r.-1834r. do parafii Suchej
• od 1834r. tworzą samoistną parafię, należącą do 1880r. do diecezji tarnowskiej, zaś od 1880r. do dekanatu suskiego i diecezji krakowskiej.

Przyczyna należenia Lachowic do tak odległych parafii jak Mucharz, Zembrzyce czy Sucha było bardzo niewygodne zwłaszcza przy ówczesnym stanie dróg, w czasie wylewów rzek i wielkich opadów atmosferycznych. To też bardzo wielu umierało bez ostatnich Sakramentów Św. i  rzadko uczęszczali na nabożeństwa.

Jedyną ostoją religijną dla Lachowic był stary cmentarz z małą drewnianą kapliczką z obrazem Matki Boskiej Śnieżnej wiszący obecnie w kościele lachowickim i stara figurka drewniana przedstawiająca św. Klemensa w przydrożnej kapliczce 3 upadku Chrystusa na Kapałowym potoku. Obydwa przedmioty jako zabytki przeszłości bez względu na ich stan w jakim obecnie się znajdują winny się znaleźć w kościele w miejscu widocznym i razem z obrazem Pana Jezusa pochodzącego z 15w. tworzyć obiekt i całość starożytności obecnego kościoła. Z dawnego cmentarza staro-lachowickiego pozostało kilka drzew-lip, które ze względu na ich wiek powinny być umiejętnie konserwowane i chronione.

Budowa kościoła

Potrzeby budowy kościoła w Lachowicach odczuła hr Teresa z książąt Sułkowskich Wielkopolska, właścicielka dóbr klucza suskiego, wdowa po Józefie hrabim na Żywcu i Pieskowej Skale, Wielopolskim.

Rok 1789 jest rokiem prześladowania Kościoła Katolickiego we Francji w czasie  Wielkiej Rewolucji, zamykania kościołów, rozpędzania duchowieństwa świeckiego i zakonnego, którzy nieraz w przebraniu świeckim odprawiali Mszę Świętą i nabożeństwa i udzielali Sakramentów Świętych wiernym na strychach po piwnicach i suterenach Paryża.

Wówczas to Teresa Wielopolska rozpoczęła budowę kościoła w Lachowicach w 1789r. naśladując swych poprzedników hr. Komorowskich właścicieli dóbr Suchej, fundatorów kościołów w Ślemieniu 1592,Krzeszowie 1613,w Suchej 1613.

Na jej rozkaz najzdrowsze, strzeliste, piękne jodły, modrzewie i świerki-„senatory leśne” na Czarnej Górze, pod rozkazem pił pochyliły się majestatycznie, a swym łoskotem oznajmiły okolicy radosną wieść, że w Lachowicach powstanie „Dom Boży”, nieco wspanialszy od „Szopy Betlejemskiej” ,w którym rozbrzmiewać będzie po wieczne czasy: Św. Boże, Św. Mocny, Św., a Nieśmiertelny……

Ścięte drzewo ochotnie furmani po wykrzesaniu zwożą na tartak wodny i miejsce budowy, gdzie szereg cieśli pod kierownictwem domorosłego budowniczego ściany kościoła układają. Koszta robocizny pokrywa głównie fundatorka hr Teresa Wielopolska oraz z ofiar osób prywatnych z Lachowic, których księga „Liber Memorobilnium” Lachowic jako dobrodziejów wylicza : ks Ignacy Łuszkiewicz- kanonik krakowski, Mikołaj Buczkowski- pisarz z browaru suskiego, Andrzej Gabrysiewicz- pełnomocnik dóbr suskich,Jakub Smadziński- pisarz prewentury, Szymon Rutkowski- leśniczy, Ignacy Witkowski- koniuszy w Suchej.

Do budowy kościoła w Lachowicach przyczynili się także włościanie : Urban Bogacz -298złr.,Jakób Sikora-279 złr.,Grzegorz Mikus-85złr.,Szymon Gach-25złr.Jakób Siwiec-20złr.,Wojciech Młynek-20złr.,Jan Młyński-15złr.,Jan Dyduch-10złr.,Maciej Kapała 10złr.,itd..

Do wykończenia budowy samego kościoła-zaopatrzenie w ołtarze- przyczynił się wielce pierwszy kapłan pracujący przy kościele ks Wojciech Harbuciński. Ornaty i inne sprzęty kościelne ufundowała hr. Teresa Wielopolska jako też dzwony wspólnie z gromadą Lachowic.

Organy sprowadzono za księdza Walentego Jabczonia w roku 1835,drogą składek,które jeszcze opłacał w roku ks. Balcarczyk.

Kościół został benedyktowany w roku 1792,zaś prezbiterium odmalowano w roku 1796,resztę kościoła odnowiono w 1831 roku. Całośc malowidła przedstawiała się niezwykle pięknie, robiło głębokie wrażenie mimo poprawek i uzupełnień w roku 1890.

Dopiero w roku 1930 odmalowano cały kościół kosztem około 12 000 zł pod nadzorem konserwatorów  wojewódzkich.

Kościół w Lachowicach od chwili przybycia 1 stycznia księdza Wojciecha Harbucińskiego do roku 1849 był filią parafii suskiej.W roku 1844 przemianowano ją na osobną parafię.

Podstawą materialną założenia samoistnego probostwa zwanego „lokalją” są zobowiązania a/.kolatora, b/.gminy Lachowice na utrzymanie księży, proboszczów i tak :

A/.hr Jan Wielopolski właściciel dóbr w Suchej jako kolator kościoła w Lachowicach zobowiązuje się imieniem swoim i spadkobierców po wieczne czasy dostarczyć rocznie na utrzymanie księży, proboszczów:

1. roczny czynsz 42 fl.34 grajcary
2. cztery sągi drzewa opałowego twardego ,18 sągów opałowego miękkiego z przywozem loco plebania.
3. polanę Urbanowską o powierzchni 4 morgi 1545 sążni kwadratowych zapisane testamentem w roku 1809 przez Jana Pająka zobowiązuję się dobrowolnie za zgodą cyrkułu w Wadowicach wymienić na grunt o tej samej objętości i wartości położone bliżej majatku hr. Jana Wielopolskiego  dla użytku proboszcza lachowickiego.
4. Zobowiązuję się na rzecz proboszczów Lachowic zapisany grunt o powierzchni 3 morgi 336 sążni kwadratowych przez Wawrzyńca Kubielasa zwolnić od wszelkich ciężarów.
5. Przyjmuję na siebie i swych spadkobierców patronat tejże parafii Lachowic ze wszelkimi powinnościami.
6. Zezwalam, aby powyższy zapis fundacyjny został intabulowały w księgach tabularnych.

Sucha, dnia 16 czerwca 1847

Jan Hr. Wielopolski

właściciel dóbr m.p.

B/.Ze strony gminy Lachowic wybrani delegaci Jakób Chrząszcz i Jan Mikus dnia 26 marca 1838r. w obecności komisarza rządowego p.Birchmana zobowiązali się protokolarnie imieniem gminy Lachowice po wieczne czasy uiszczać rocznie na utrzymanie księży, proboszczów w Lachowicach :

1. 25 korcy ziemniaków.
2. 100 kwart masła na dzień 24 czerwca każdego roku.
3. 50 dni roboczych na rzecz księdza /liber morabil. Par. Lachowic strona 15 /.

Zobowiązania powyższe delegatów gminy Lachowic zostały zatwierdzone reskryptem cesarskim z dnia 29 października 1839r. L.34494/3704 okręgu Wadowic potwierdzone przez Władze Kościoła, a ostatnio przez księży i biskupów Konsystorza Diecezji Krakowskiej z dnia 16 września 1933r.

Niezależnie, delegaci gminy Lachowic Jan Mikus i Jakób Chrząszcz przyrzekli wobec komisarza  rządowego Birchmana dostarczania proboszczowi „petyty”,jak to dotąd czynili tj. siana, słomy, itp. na rzecz proboszcza suskiego nie określając ściśle, ani ilości, ani wagi.

Ilość i wagę „petyty” uzależnia się od woli poszczególnych obywateli. Prawo „petyty” stało się prawem zwyczajowym od najdawniejszych czasów należenia parafii Lachowic do parafii suskiej i jako takie pozostało obowiązkiem obywateli Lachowic w stosunku do księży Lachowic. Wszelka interpretacja w sprawie „petyty”, czy też innych zobowiązań pisemnych zagwarantowanych ze strony gminy czy kolatora na rzecz proboszczów jest bezcelowa.

Gmina czy kolator z powyższych zobowiązań mogą się zwolnić od ciężarów tylko za zezwoleniem Konsystorza Biskupiego i to drogą wykupna przez gminę. W przeciwnym razie dane zobowiązania mają moc prawną, są nietykalne i mogą być egzekwowane przez władze polityczno-administracyjne.

W roku 1855 ,5 września  Józef Alojzy Pukalski biskup Tarnowa w czasie wizytacji kanonicznej poświęcił i konsekrował kościół, założył do Wielkiego Ołtarza relikwie św. Klemensa i św. Innocentego.

Parafianie o powyższy kościół troszczą się po obecne czasy co widać z licznych sprzętów kościelnych. Kościół w Lachowicach jako taki zabytek ze względu na swój wiek i sposób jego budowy pozostaje pod ustawą ochrony zabytków architektonicznych.