0
0
0
s2sdefault
powered by social2s

Początki dziejów Lachowic sięgają przełomu XIII i XIV wieku. Wówczas to napływała tutaj ludność dwoma głównymi szlakami rzecznymi, z północnego zachodu od Śląska, brzegiem Skawy i z północnego wschodu od Krakowa. Wówczas to większość obszaru Karpackiego, aż do granicy Węgier pokrywała wielka puszcza, mało dostępna i bogato zalesiona. W XIV wieku zwłaszcza za panowania ostatniego z Piastów nastąpiło bardzo silne spotęgowanie osadzania się na tych terenach ludzi.

Władca ten pragnął zagospodarować te ogromne puszcze górskie, aby zwiększyć dochody skarbca królewskiego i osiągnąć pewne cele polityczne. W 1327 roku brak pieniędzy pchnął Jana Oświęcimskiego do oddania w lenno księstwa oświęcimskiego w zamian za otrzymaną pomoc finansową ze strony Luksemburczyków. Ten krok oświęcimskiego władcy wywołał inne pociągnięcie króla polskiego. Na pograniczu bowiem Ziemi Krakowskiej, graniczącej z księstwem oświęcimskim na linii rzeki Skawy wytworzyła się niebezpieczna sytuacja. Była to bowiem prosta droga do oddziaływań wpływów czeskich a nawet niemieckich na stolicę państwa. Dlatego król Kazimierz Wielki całą energię gospodarczą skierował w kierunku puszczy podbabiogórskiej oraz w dorzeczu Dunajca, by wyrąbać sobie drogę do sojuszniczych Węgier. Z tego powodu zagospodarowano najpierw dorzecze górnej Skawy niż rozlewiska Stryszawki. W ramach realizacji tych planów królewskich wobec puszczy podbabiogórksiej było wybudowanie w latach 1334 -1336 zamku w Lanckoronie. Był on oparciem w dalszej akcji osadniczej w tymże rejonie. Lachowice rynek Powiększenie (71kB) Osadnictwo rozwijało się głównie wśród rzek karpackich , prawobrzeżnych dopływów Wisły, Soły Skawy, Raby, Dunajca posuwając się ku ich źródłom, a gdy te zostały zasiedlone, zaczęto wdzierać się w górzysty teren międzyrzeczy.

W Suszczyźnie główną arterią osadniczą była Skawa. Do starych osad na tym terenie należą wsie Mucharz i Zembrzyce, leżące nad środkowym biegiem Skawy i u stóp wschodnich stoków Beskidu Żywieckiego. Pierwsza wzmianka o Mucharzu pochodzi z 1256 r., kiedy to Bolesław Wstydliwy potwierdził nadanie tej wsi klasztorowi Norbentanek na Zwierzyńcu. Potwierdził to Leszek Czarny w 1287 r.. Parafia w Mucharzu istniała już w 1325/1327 r. kiedy to jest wymieniona w rejestrze dziesięciny papieskiej.

Drugą najstarszą osadą w tym rejonie jest wieś książęca Zembrzyce, położona na prawym brzegu Powiększenie (71kB) Skawy. Znana już w 1333 r.. Tego to właśnie roku Jan Oświęcimski nadał Żegocie z Bieńkowic swój las nad rzeką Skawą, rozciągający się po jej zachodniej stronie. Żegota otrzymał 100 łanów frankońskich lasu i mógł na tym terenie osadzić przybyszów dają im po 20 lat wolnizny od wszelkich ciężarów.

Po założeniu Zembrzyc, najpóźniej na początku XIV w., ale po 1335 roku osadzony zostaje przez wspomnianego Żegotę wieś Krzeszów. Jest bardzo prawdopodobne, iż wieś ta została lokowana przed 1350 r., gdyż już w 1335 i 1337 r. istniała w Krzeszowie parafia. Obok Mucharza, Zembrzyc i Krzeszowa została lokowana na prawie niemieckim na 13 łanach frankońskich w 1405 r. Sucha. Powyższe osadnictwo na prawie niemieckim miało zupełnie inny charakter niż osadnictwo wieku XV i XVI w Suszczyźnie.

Warunki terenowe i charakter napływowej ludności wycisnęły piętno na osadnictwie późniejszych wieków. W głębokich dolinach potoków tworzono małe wsie, osady bądź to w formie łańcuchówki czy okolicy, bądź też grupy osiedli rozrzuconych po zboczach górskich, przypominające do dziś osadnictwo rozproszone lub układ wsi złożonej z dzielnic zawiązanych nad rozwidlonymi potokami. Do takich wsi należą Stryszawa i Lachowice. Do rozwoju osadnictwa w rejonie Babiej Góry przyczyniło się wytępienie zbójnictwa w tych okolicach, oraz wykupienie księstwa zatorskeigo i oświęcimskiego przez króla Kazimierz Jagielończyka. W 1457 r. król wykupił te księstwa a 10 lat później osadził na żywiecczyźnie Komorowskich, oddając im także dobra suskie. Wzmogło to jeszcze bardziej osadnictwo na tych terenach ludności pasterskiej i rolniczej. W ramach tej akcji w II połowie XV w. powstała Stryszawa. Została ona zaludniona głównie przez ludność pochodzenia wołoskiego. Z osadnictwem wołoskim związany był urząd wajdy. Był on wybierany, nazywany pospolicie wojewodą, był naczelnikiem jednostki zwanej "krainą". Władza wajdy obejmowała czasem wiele wsi w ramach jednego zlewiska potoku. Osadami wołoskimi na tym terenie były: Lachowice, Stryszawa, Skawica- Zawoja i Las.

W I połowie XVI w. rozpoczął się bardziej intensywny proces kolonizacji terenów leżących u zlewiska rzek: Lachówki, Mącznianki, Wojtaszkowego Potoku. Wśród tych potoków zawiązały się liczne gniazda osadnicze: Lubnica, Januszowice, Kobylanka, Mączne. Z połączenia tych znaczniejszych czterech osad, za panowania wszechwładnej pani Suchej A. Małachowskiej, powstała w 1696 r. jedna wieś Lachowice. Kobylanka należała do najstarszych osad w Lachowicach. Mieszkańcy tej osady trudnili się hodowlą koni. Pozostałością po tej osadzie jest przysiółek Mizioły. Nazwa ta została wymieniona w dokumentach już w 1598 r. Lubica - obejmowała dzisiejsze tereny Lachowic Dolnych, gdzie dominująca była gospodarka pasterska. Na licznych polach Lubnicy pasterze wypasali stada owiec. Nazwa ta pojawiła się dopiero w metrykach urodzeń w 1628 r. Mączne zaś znajduje się w północnej części Lachowic. Najprawdopodobniej osiedliła się na Mącznym zarówno ludność wołoska jak i znad Wisły, gdyż mieszkańcy tej osady znali umiejętność mielenia zboża jak i uprawy roli. Powstała wieś Lachowice obejmowała wszystkie osady i wsie w dolinach rzek i potoków Lachówki, Mącznianki, Potoku z Kotlin, Wojtaszkowego Potoku, Potoku z Gajki, Kapałowego Potoku. Rozciągała się między górami Solniska, Bindoszówka, Chrząszczowa, Mikuszowa, Koconiowa, Czarna Góra. W latach 1696-1785 w skład Lachowic wchodziła także wieś Kuków.

Wieś Lachowice kształtowała się w okresie napływu ludności pasterskiej, pochodzenia wołoskiego.
Przemawiają za tym pewne fakty:

  • wyraźne ślady instytucji wajdowskiej, o czym piszemy powyżej.
  • używanie nazwy "cerchla", która jest pochodzenia wołoskiego. Pasterze wołoscy wycinali korę wokół drzewa iglastego (tzw. cerlenie), które po takim zabiegu wysychało. Potem ocerlone tereny wycinano i wypalano. Taka polana nazywała się cerchla, carhel. Do dziś utrzymuje się na lachowskim zboczu Solniska nazwa "cerle" lub "pod cerlami".
  • kult św. Błażeja, patrona popularnego w Lachowicach daniny składane w XVII i XVIII w. były nie w postaci zboża lecz jak przystało na pasterzy trudniących się tym zajęciem.

Istnieje jeszcze kilka faktów przemawiających za tym, lecz ze względu na ich dużą ilość nie przytoczymy ich wszystkich tutaj. Szczególnym elementem bardzo integrującym poszczególne osady w jedną wieś Lachowice było wybudowanie w Lachowicach kościoła w latach 1789 - 1792. Wysiłek włożony w budowę wspólnej świątyni jeszcze bardziej zjednoczył ludzi. Bardzo ważnym także momentem w utworzeniu jednej wsi było powstanie parafii w Lachowicach w 1841 r.

Dla niewidomych

Początek strony