EPIDEMIA- ZARAZA I INNE CHOROBY  1847r. W LACHOWICACH

Na przestrzeni wieków ludność miast i wsi walczyła z różnego rodzaju chorobami zwłaszcza zakaźnymi: dżuma, cholera, gruźlica, ospa czarna (wietrzna), które zdziesiątkowały mieszkańców już w starożytności i średniowieczu. W XII w. panowała szczególnie ospa czarna (wietrzna). W XIII w. – trąd, w XIV w. – dżuma, w XV w. – syfilis, w XVI w. – czerwonka, w XVII w. – gruźlica, XVIII w. – typhus i cholera. Wiek XIX zmagał się z licznymi chorobami i epidemiami: cholera, typhus, czerwonka, szkarlatyna, ropne zapalenie gardła, angina ropna, gruźlica, zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowych (zapalenie głowy), upośledzenie psychiczne i fizyczne u dzieci – zapisywanym jako debilizm. Inne choroby wymieniono jedynie z objawów, np. wygłodzenie organizmu, wysoka gorączka, odwodnienie organizmu – diagnozowane jako wymioty i biegunka, kaszel – przeziębienie.

UMIERALNOŚĆ MIESZKAŃCÓW LACHOWIC W 1847 (EPIDEMIA – ZARAZA)

Dane statystyczne zabrane z Księdze Zmarłych wsi Lachowice od roku 1822 str. 11 do str. 49.
Wieś Lachowice w roku ok. 1845 liczyła ok. 1100 mieszkańców. Obowiązki ks. Proboszcza (zarządzającego parafią) pełnił wówczas ks. Kapelan Józef Łopaciński. Parafia Lachowice należała wówczas do Dekanatu Sucha Beskidzka. W ostatnim ćwierćwieczu XVIII w. we wszystkich parafiach zaprowadzono Księgi Zmarłych, do których wpisywano imiona i nazwiska zmarłych osób, datę śmierci, datę pogrzebu, nr domu zamieszkania, ilość lat przeżytych, przyczynę śmierci, czy był katolikiem, czy zmarły został zaopatrzony sakramentami, imię i nazwisko kapłana prowadzącego pogrzeb oraz funkcję, jaką wcześniej pełnił zmarły. Zapisy zmarłych w Księgach Zmarłych były spisywane w języku łacińskim. W latach od ok. 1772 do 1777 we wszystkich miejscowościach wprowadzano (systematycznie) numeracje domów.
W roku 1847 w parafii Lachowice zmarło łącznie 488 osób (w tym mężczyzn – 159, kobiet – 189, dzieci – 144). Zmarłe dzieci liczone były od 1 dnia ich życia do 10 lat włącznie.

Mężczyźni (łącznie 159) w roku 1847 w Lachowicach umierali na:
•    Śmierć naturalna (zwykła) – 58 osób (średnia ich życia: 37,70 lat)
•    Głód (nędza, ubóstwo) – 72 osób (średnia ich życia: 23,84 lata)
•    Typhus – 15 osób (średnia ich życia: 32,73 lat)
•    Biegunka (czerwonka) – 8 osób (średnia ich życia: 34,12 lat)
•    Wysoka gorączka – 4 osoby (średnia ich życia: 28,75 lat)
•    Kaszel (przeziębienie) – 1 osoba (średnia jego życia: 15,00 lat )
•    Choroba krążenia (serce) – 1 osoba (średnia jego życia: 32,00 lat)
Łącznie zmarło 159 mężczyzn, co stanowi 32,58% ogółu zmarłych.
Średnia życia wszystkich zmarłych mężczyzn wynosi 31,42 lat.

Kobiety (łącznie 189) w roku 1847  w Lachowicach umierały na:
•    Śmierć naturalna (zwykła) – 78 osób (średnia ich życia: 43,96 lat)
•    Głód (nędza, ubóstwo) – 56 osób (średnia ich życia: 29,05 lat)
•    Typhus – 30 osób (średnia ich życia: 35,80 lat)
•    Biegunka (czerwonka) – 12 osób (średnia ich życia: 27,00 lat)
•    Wysoka gorączka – 10 osób (średnia ich życia: 33,50 lat)
•    Przy porodzie – 1 osoba (średnia jej życia: 31,00 lat)
•    Ospa czarna (wietrzna) – 1 osoba (średnia jej życia: 50,00 lat)
•    Choroba psychiczna – 1 osoba (średnia jej życia: 62,00 lat)
Łącznie zmarło 189 kobiet, co stanowi 38,72% ogółu zmarłych.
Średnia życia wszystkich zmarłych kobiet wynosi 33,86 lat.

Dzieci (łącznie 144, w tym chłopców – 73, dziewczynek - 71) w roku 1847r. w Lachowicach.
Chłopcy (łącznie 73) umierali na:
•    Śmierć naturalna (zwykła) – 41 osób (średnia ich życia: 4,23 lata)
•    Głód (nędza, ubóstwo) – 26 osób (średnia ich życia: 5,76 lat)
•    Biegunka (czerwonka) – 4 osoby (średnia ich życia: 3,75 lat)
•    Typhus – 2 osoby (średnia ich życia: 4,35 lat)
Łącznie zmarłych chłopców – 73. Średnia życia zmarłych chłopców wynosi 4,52 lata.

Dziewczynki (łącznie 71) umierały na:
•    Śmierć naturalna (zwykła) – 35 osób (średnia ich życia: 4,26 lat)
•    Głód (nędza, ubóstwo) – 29 osób (średnia ich życia: 5,61 lat)
•    Typhus – 3 osoby (średnia ich życia: 2,80 lat)
•    Biegunka (czerwonka) – 3 osoby (średnia ich życia: 5,00 lat)
•    Wysoka gorączka – 1 osoba (średnia ich życia: 9,00 lat)
Łącznie zmarłych dziewczynek – 71. Średnia życia wynosi zmarłych dziewczynek wynosi 5,33 lata.
Łącznie wszystkich dzieci w 1847r. zmarło 144 (chłopców i dziewczynek). Średnia życia wszystkich zmarłych dzieci (chłopców i dziewczynek) wynosi 4,92 lata.
Zmarłe dzieci liczone są od 1 dnia życia do 10 roku życia.
Wszystkie zmarłe dzieci stanowiły 29,50% ogółu zmarłych w czasie epidemii – zarazy w 1847r.

Dane zmarłych w innych latach w Lachowicach:
•    1845r. – ogółem zmarło 31 osób
•    1846r. – ogółem zmarło 66 osób
•    1848r. – ogółem zmarło 142 osoby
•    1849r. – ogółem zmarło 87 osób
•    1850r. – ogółem zmarło 33 osoby.

Dzieci urodzone, które zostały ochrzczone w Lachowicach:
•    1846r. – urodzonych 83 dzieci
•    1847r. (epidemia – zaraza) – urodzonych 47  dzieci

Ps. W czasie tej epidemii w niektórych przypadkach dziennie pogrzebów było 5. Miejscowy cmentarz wówczas nie był w stanie pomieścić wszystkich zmarłychj zw względu na jego szczupłość. Przy kolejnym 184 pochówku znajduje się adnotacja w księdze zmarłych, że odtąd chowani są na przysiółku "Lalikówce", gdyż cmentarz jest przepełniony. Podpisał ks. kanonik Józef Łopaciński.

Opracował Franciszek Ciężarek zam. Fałkowice
dn. 12.06.2024r.
na podstawie Ksiąg Zmarłych parafii Lachowice z Archiwum Parafialnego
Dziękuję ks. Wiesławowi Ryżce za udostępnienie ksiąg zmarłych i ksiąg chrztów z tego okresu.